پذیرش توبه شرایط خاصى دارد. هر گاه آن شرایط محقق گشت، توبه نیز مورد قبول حق تعالى قرار مى گیرد.(1) خداوند در آیات کثیرى به گناهکاران و کسانى که به نفس خویش ستم کردند و آن را در معرض معصیت قرار دادند، توصیه کرده است که توبه کنند ورابطه بین خود و خدا را اصلاح کنند:
"قل یا عبادی الّذین اسرفوا علی انفسهم لا تقنطوا مِن رحمة الله إنّ الله یغفر الذّنوب جمیعاً إنّه هو الغفور الرّحیم و أنیبوا إلی ربّکم؛[2] ای بندگان خدا که بر خود اسراف و ستم کرده اید، از رحمت خداوند نا امید نشوید که خدا همة گناهان را می آمرزد و به درگاه پروردگارتان انابه کنید".
در آیه دیگر مى فرماید: مگر کسانى که توبه کردند و به اصلاح کارهاى فاسد خود پرداختند و آن چه را کتمان کرده بودند بیان کنند. در این صورت توبه آنها را مى پذیرم و من بسیار عذرپذیر و قبول کننده توبه و مهربانم.(3)
چه کسى در وفاى به عهد راستگوتر از خداوند است؟ قرآن مجید وعده داده که خداوند توبه را از بندگانش مى پذیرد.(4) بنابراین گناهکارى که به گناه خویش اعتراف دارد و از آن پشیمان است و عزم جدّى بر ترک گناه و جبران گناهان گذشته از حق النّاس و حق اللَّه دارد،باید به قبولى توبه خویش و رحمت و مغفرت خداوند امیدوار باشد. پس از انجام توبه هیچ حالت انتظاری برای قبولی توبه نیست.
امام علی (ع) می فرماید: به هرکس چهار چیز اعطا شد از چهار چیز محروم نگردد: هرکس دعا کرد از اجابتش محروم نشد و هرکس توبه کرد از قبولی آن محروم نگردید و هرکس استغفار کرد ازبخشش محروم نشد وهرکس شکر فرستاد از افزون شدن محروم نخواهد شد.(5)
آیات قرآن بر غفران و عفو دلالت دارند. غفران و عفو در لغت به معنای پاک کردن و محو کردن آثار (گناه) است.[6]
در روایات از پیامبر(ص) نقل شده است: "التائب من الذنب کمن لا ذنب له؛ کسی که از گناه توبه کند، مثل کسی است که گناهی نکرده است".[7] بنابراین توبه کردن از گناهان باعث زدودن و گناه و پاک شدن می شود و در روز قیامت از گناه بازخواست نمی شود.
از چند طریق انسان مىتواند تا حدودى دریابد که توبه او مورد پذیرش واقع گردیده است یا نه:
الف) احساس بهجت و آرامش خاصى که پس از دعا و توبه به انسان دست مىدهد یا به تعبیر دیگر احساس سبکى از گناهان وآلودگىها. ب ) هر قدر انسان از گناهان خود به طور جدى پشیمان شده و با تضرع و التجاى بیشترى خدا را بخواند توبه او مقبولتر است. بنابراین میزان انقلاب روحى انسان در حال استغفار نیز مىتواند به عنوان یک علامتى به کار آید. ج ) میزان اعتماد به وعدههاى نیکوى الهى قابلیت و عنایات الهى را افزون مىسازد. بنابر این هر اندازه خدا باورى و توکل و اعتماد به وعدههاى اورا در خود افزون یافتیم ، مىتوانیم بیشتر امید یابیم که ما را پذیرا گشته است. د ) هر قدر آثار واقعى توبه در اعمال و کنشهاى ما بیشتر هویدا گردد. یعنى رغبت کمترى به گناه و اراده و عزم راسخترى در اطاعت پروردگاریابیم نشان مىدهد که توبه ما توبه واقعىترى بود و به همین نسبت مقبولتر واقع گردیده است.
یکی از علمای اسلام مىفرمودند: اگر بعد از ماه مبارک رمضان تغییرى در حالات خود یافتید به همان نسبت وارد ضیافتالله شدهاید ، ولى اگر دگرگونى در شما پدید نیامد از آن بىبهره ماندید. نکته مهمى که باید مورد توجه قرار گیرد این است که آیا ما توانستهایم همه شرایط لازم توبه را محقق سازیم؟ آیا حلاوت و شیرینى گناه از جان ما به طور کامل رخت بر بسته است؟ این مسئله است که ما را پیوسته در حال خوف و رجا نگه مى دارد. هم امیدوار به لطف و رحمت الهى باشیم و هم خوف و واهمه از این که مبادا برخى از شرایط توبه را محقق نساخته باشیم.
***
پى نوشتها: 1- زمر(39) آیة53 و 54. 2- جهت آگاهى از توبه و مسائل آن کتاب »توبه از دیدگاه قرآن و حدیث« نوشته علیرضا حسنى ، نیز پرسمان توبه از این مرکز را مطالعه کنید. 3- بقره آیه 160 4- شوری آیه25 5- نهج البلاغه قصار 130 6- المنجد مادة غفر و عفو. 7- بحار الانوار ج 16 ص 75
امروز: 103 بازدید
دیروز: 4 بازدید
کل بازدیدها: 259563 بازدید
درباره من
خادم اسلام یک مسلمان گناهکار هستم. محتاج دعای برادران و خواهران مسلمان. شبهات در نت زیاد بود، احساس کردم باید پاسخ داده شوند. دوستان، برایم دعا کنید...
.jpg)
.jpg)
9570.jpg)
.jpg)
